Thời gian qua, thực trạng tình hình vi phạm về đất đai trên địa bàn cả nước nói chung, tỉnh Nam Định nói riêng tiềm ẩn nhiều phức tạp, các vi phạm, tội phạm liên quan đến đất đai có xu h­ướng gia tăng, mâu thuẫn khiếu kiện liên quan đến đất đai, đền bù giải phóng mặt bằng xảy ra nhiều nơi, thời gian kéo dài, có những nơi trở thành điểm nóng về an ninh, trật tự.

Nhìn chung trên địa bàn tỉnh, việc vi phạm pháp luật hình sự liên quan đến đất đai chủ yếu là tình trạngthu hồi đất bán đất, cho thuê đất, giao đất trái thẩm quyền cấp cơ sở, đặc biệt là các thôn, đội bán đất, cho thuê đất trái thẩm quyền để lấy tiền xây dựng các công trình phúc lợi như nhà văn hóa, cầu đường... để đáp ứng các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới. Có những xã, thị trấn mặc dù biết cấp xã không có thẩm quyền cho các doanh nghiệp thuê đất để đầu tư xây dựng các dự án, nhưng trong quá trình chờ UBND cấp tỉnh, cấp huyện hoàn thiện thủ tục cho những doanh nghiệp này thuê đất, UBND cấp xã đã tổ chức cho các doanh nghiệp thuê đất không đúng quy định của pháp luật.

Ngoài ra,tình trạng chuyển nh­ượng quyền sử dụng đất ruộng (đất chuyên trồng lúa nước) thời gian gần đây diễn ra t­ương đối phổ biến với số l­ượng rất lớn nhất là ở các xã ngoại thành, các xã giáp ranh thành phố Nam Định. Hầu hết các tr­ường hợp chuyển nhượng này đều không hợp pháp vì các đối t­ượng nhận chuyển nh­ượng không phải là ng­ười trực tiếp sản xuất nông nghiệp, tiềm ẩn những bất ổn về ANTT.

Về phía người dân, vi phạm chủ yếu trong việc lấn chiếm đất công, chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái quy định của pháp luật như: tự ý xây dựng nhà trên đất vườn, ao (liền kề với thửa đất ở), thậm trí tự xây dựng nhà trên đất trồng lúa... mà không làm thủ tục xin chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định. Nguyên nhân là do người dân không hiểu biết hết các quy định của pháp luật về quản lý sử dụng đất đai, hoặc cố tình không làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất để trốn tránh nghĩa vụ tài chính trong việc nộp phí chuyển đổi.

Phương thức thủ đoạn hoạt động của các đối tượng vi phạm pháp luật trong lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai chủ yếu là phương thức, thủ đoạn mang tính truyền thống như: cán bộ làm công tác quản lý đất đai tại cấp cơ sở thường cấu kết với nhau cấp, bán đất, cho thuê đất, cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái thẩm quyền, lấy tiền chi tiêu không đúng quy định. Đặc biệt, thời gian gần đây, do tác động của tình hình thế giới và tình trạng đầu cơ gây “sốt ảo” tạo “bong bóng” của thị trường bất động sản trên cả nước, ảnh hưởng của dịch bệnh covid 19, tâm lý sợ lạm phát gia tăng, tỉnh Nam Định cũng chịu tác động không nhỏ như: một số bộ phận người dân có nguồn vốn dư thừa đã đầu tư vào mua đất để bán kiếm lời hoặc để dành… dẫn đến một số đối tượng “cò đất” đã lợi dụng tâm lý của người dân “thổi giá”, “gây sốt ảo” tại các phiên đấu giá để bán lại đất đã đấu tại các phiên trước nhằm kiếm lời, gây ảnh hưởng không nhỏ đến những người có nhu cầu thực sự về đất ở, đặc biệt là người lao động có thu nhập thấp… đồng thời, cũng gây khó khăn không nhỏ đối với công tác xác định giá khởi điểm tại các phiên đấu giá đất ở của các cơ quan có thẩm quyền.

Trong những năm vừa qua, các đơn vị nghiệp vụ Công an tỉnh đã phát hiện, khởi tố, điều tra nhiều vụ án tham nhũng liên quan đến lĩnh vực đất đai, thu hồi cho ngân sách nhà nước nhiều tỷ đồng. Phát huy những kết quả đã đạt được, thời gian tới, Công an tỉnh tiếp tục chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ tiếp tục làm tốt công tác nắm tình hình, tăng cường các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả đối với các hành vi vi phạm, tội phạm về tham nhũng, kinh tế trong lĩnh vực đất đai. Tập trung điều tra xác minh, nhanh chóng kết luận, đề xuất xử lý nghiêm minh, nhất là những vụ án gây thiệt hại lớn, dư luận xã hội quan tâm. Chú trọng thu hồi tài sản thiệt hại do tội phạm gây ra. Phối hợp chặt chẽ với VKSND, TAND trong thu thập, đánh giá, sử dụng chứng cứ, xác định tội danh, áp dụng biện pháp ngăn chặn; không để xảy ra oan, sai, sót lọt tội phạm.

Công an tỉnh Nam Định khuyến cáo Nhân dân chấp hành tốt các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai; cảnh giác trước những thủ đoạn tạo “sốt ảo” của số đối tượng “cò đất”; đồng thời, tích cực tham gia phát hiện, tố giác tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến các sai phạm về quản lý, sử dụng đất đai.